“หลักการกำจัดขนด้วยเลเซอร์”

การกำจัดขนแบบถาวร ปัจจุบันวิธีการกำจัดขนแบบถาวรที่นิยมและได้ผลดีมาก มี 2 วิธีคือ

• การจี้ไฟฟ้า หรือ จี้ด้วยคลื่นวิทยุ
  1. ขั้นตอนการทำโดยแพทย์จะใช้เข็มเล็ก ๆ สอดเข้าไปที่รูขุมขน ใช้ปฏิกิริยาทางเคมีหรือความร้อน หรือผสมผสานทั้ง 2 วิธีเข้าด้วยกันเพื่อทำลายรากขนโดยเฉพาะ
  2. สามารถกำจัดขนได้ถึงรากขนแบบถาวร 100% แต่ต้องทำจำนวนครั้งมากพอ จำนวนจะมากน้อยแค่ไหนขึ้นอยู่กับปริมาณขนของแต่ละคน
• การใช้เลเซอร์ (IPL / Diode laser / Long pulse ND YAG laser)
  1. โดยแสงเลเซอร์จะไปจับกับเม็ดสี (pigment) ของขนในระยะที่ขนกำลังเจริญเติบโตยาวออกมาเรื่อย ๆ
  2. เลเซอร์สามารถกำจัดขนถาวรได้ประมาณ 20–30% ในการทำแต่ละครั้ง ต้องทำซ้ำ 5–8 ครั้ง กำจัดได้ประมาณ 60–80 %
  3. ผลลัพธ์กำจัดขนได้เปอร์เซ็นต์มากน้อยแค่ไหนขึ้นอยู่กับความแข็งแรงของรากขนของแต่ละบุคคล
  4. ขนที่เหลือเส้นจะเล็กลง บางลง สีจางลง และการงอกขึ้นมาใหม่จะช้าลง

แสงและเลเซอร์กำจัดขนมีหลายชนิด มีความแตกต่างที่ตัวกลางในการผลิตแสง และความยาวคลื่นที่แตกต่างกัน ดังนี้

IPL:  การใช้คลื่นแสงที่มีความเข้มข้นสูงมีความยาวของคลื่นแสงตั้งแต่ 650 ถึง 1,200 นาโนเมตร สามารถปรับความยาวของคลื่น และระยะเวลาการปล่อยลำแสงที่พอเหมาะในการใช้งานโดยการใช้ฟิลเตอร์ คลื่นแสงที่ถูกปล่อยออกมาจะมีช่วงความยาวของคลื่นแสงที่กว้างกว่าเลเซอร์ ข้อควรระวังในคนสีผิวเข้มจึงดูดซึมแสงได้ดี อาจจะทำให้เกิดการ burn ผิวได้

Ruby laser: เลเซอร์ความยาวคลื่น 694 นาโนเมตร ส่งไปถึงระดับความลึกที่ผิวหนังชั้นในส่วนกลาง (Mid-Dermis) โดยมีเนื้อเยื่อเป้าหมายเป็นเมลานิน เหมาะสำหรับคนที่มีผิวขาวมาก จึงเป็นเลเซอร์ที่เหมาะกับชาวยุโรปมากกว่า

Alexandrite laser: เลเซอร์ความยาวคลื่น 755 นาโนเมตร เมตร ส่งไปถึงระดับความลึกที่ผิวหนังชั้นในส่วนลึก (Deep Dermis) โดยมีเนื้อเยื่อเป้าหมายเป็นเมลานินและฮีโมโกบิน เหมาะสำหรับคนที่มีผิวขาวไปจนถึงสีผิวน้ำผึ้ง

Diode laser: เลเซอร์ที่มีความยาวคลื่นที่หลากหลาย 755, 800-810, 940, 1,064-1,350 นาโนเมตร ซึ่ง โดยส่งไปถึงระดับความลึกที่ผิวหนังชั้นในส่วนลึก (Deep Dermis) มีเนื้อเยื่อเป้าหมายเป็นเมลานิน เหมาะสำหรับคนที่มีผิวขาวไปจนถึงผิวสีกลางๆ

Nd:YAG laser: ความยาวคลื่น 1064 นาโนเมตร ส่งไปถึงระดับความลึกที่ผิวชั้นในส่วนลึกและชั้นไขมัน โดยมีเนื้อเยื่อเป้าหมายเป็นเมลานิน เหมาะสำหรับคนที่มีผิวสีแทน หรือผิวสีเข้ม

รูปที่ 1 Depth of penetration of laser wavelength เครดิตรูปภาพ mylaser

หลักการทำงานของเลเซอร์

ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพและความปลอดภัยในการกำจัดขนนั้น ได้แก่ ความยาวคลื่นแสง (wavelength), พลังงาน (fluence), ช่วงเวลาปล่อยแสง (pulse duration) และ ขนาดลำแสง (spot size) สีผิว สีของเส้นขน และปริมาณของเส้นขนในบริเวณที่ทำ 

เป้าหมายของการยิงเลเซอร์คือ การทำลายต่อมรากขน (hair follicle) โดยใช้หลักการ Selective Photothemolysis เมลานินในเส้นขนจะเป็นตัวดูดแสงหลัก (chromophore) แล้วกระจายความร้อนไปยังต่อมรากขน ทำลายเซลล์รากขน หากการทำลายต่อมรากขนเป็นไปอย่างสมบูรณ์ก็จะไม่มีเส้นขนงอกกลับขึ้นมาใหม่อีก

ข้อระวังในกลุ่มผิวสีเข้มซึ่งมีเม็ดสีเมลานินหนาแน่นในชั้นหนังกำพร้า ทำให้มีการดูดแสงที่ชั้นหนังกำพร้าสูงขึ้น แสงทะลุลงมาถึงรากขนน้อย ส่งผลให้ทำลายต่อรากขนได้น้อยลงและยังอาจส่งผลให้ผิวไหม้ได้อีกด้วย

รูปที่ 2 ค่าสัมประสิทธิ์การดูดซึมเมลานิน (Hair Reduction with Lasers | Plastic Surgery Key, 2016)

เนื่องจากเส้นขนในแต่ละบริเวณอยู่ในระยะที่แตกต่างกัน จึงมีอายุไม่เท่ากัน ซึ่งมีทั้งหมดด้วยกัน 3 ระยะ (รูปที่ 3) ได้แก่ ระยะเติบโต (anagen) , ระยะเสื่อมสภาพ (catagen) และ ระยะพัก (telogen)

1. ระยะงอก (Anagen) เป็นระยะที่ hair follicle จะอยู่ลึกที่สุดใน dermis (ประมาณ 0.5 ซม.) เป็นระยะที่เส้นผมเจริญเติบโตมี มีเส้นเลือดมาเลี้ยง มีลักษณะเป็นกระเปาะซึ่งประกอบด้วยเซลล์เม็ดสี และมีรากที่พร้อมจะสร้างขนใหม่ เส้นผมจะมีสีเข้ม มีเส้นเลือดมาเลี้ยงมาก และ inner root sheath จะหนาที่สุด ช่วงนี้มีระยะเวลาประมาณ 3–8 ปี พบร้อยละ 85 – 90% ของเส้นผมทั้งศีรษะ
2. ระยะหยุดงอก (Catagen) เซลล์รากผมจะหยุดทำงานในการสร้างเส้นขน/ผม กินระยะเวลาประมาณ 3 สัปดาห์
3. ระยะหลุดร่วง (Telogen) เส้นผมจะหลุดร่วงไป ระยะนี้กินเวลาประมาณ 3 เดือน แล้วจะเริ่มเข้าสู่ระยะงอกใหม่อีกครั้ง

โดยเฉลี่ยคนเราจะมีผม ขน หนังศีรษะ 100,000 เส้น อัตราส่วนของผมในระยะ Anagen: Telogen เท่ากับ 9: 1 ผมจะร่วงโดยเฉลี่ยวันละ 100 เส้น

ระยะของขนที่เหมาะต่อการกำจัดด้วยเลเซอร์ จะเป็นเส้นขนในระยะเติบโต (anagen phase)

รูปที่ 3 แสดงวงจรชีวิตของเส้นขน 3 ระยะ รูปภาพจาก Joycemaschat

โดยแต่ละบริเวณของร่างกายจะมีปริมาณขนในระยะต่าง ๆ กัน และอัตรางอกที่แตกต่างกัน ดังตารางที่ 1 ความยาวของเส้นผมจะถูกกำหนดโดยพันธุกรรม ระยะเวลาของ Anagen และอัตรางอกของเส้นผม ส่วนขนาดของเส้นผม จะแปรผันตรงกับขนาดของ Dermal Papilla

ตารางที่ 1 Hair Growth – Average values รูปจาก Lasermarket